Wstęp
Drop (Otis tarda), również znany jako drop wielki, to największy ptak lądowy występujący w Europie. Ten majestatyczny ptak, należący do rodziny dropowatych, zamieszkuje tereny trawiaste i półpustynne na obszarze kontynentu. W artykule omówimy jego wygląd, zachowanie, rozród, zagrożenia oraz ochronę, jaką drop wielki otrzymuje w niektórych krajach.
Wygląd
Budowa
Drop wielki jest ptakiem o masywnym ciele i długich nogach. Dorosłe samce osiągają przeciętnie 110-115 cm długości oraz 14-16 kg masy ciała. Samice są nieco mniejsze, mierząc 90-100 cm długości i ważąc 5-8 kg. Skrzydła, o rozpiętości sięgającej od 210 do 240 cm, są szerokie i zaokrąglone. Głowa są duże, z mocnym dziobem, zaś oczy są umieszczone na bokach, co zapewnia im szerokie pole widzenia. Ubarwienie upierzenia jest kamuflujące – dominuje jasnobrązowy kolor z ciemniejszymi plamami i pasami.
Dymorfizm płciowy
Dymorfizm płciowy w przypadku dropów wielkich jest wyraźny. Samce charakteryzują się bardziej kontrastującymi barwami oraz większymi rozmiarami ciała. Na piersi mają czarną plamę, która u samic jest mniejsza i mniej wyraźna. W okresie godowym samce wykazują charakterystyczne zachowanie – dęte gardło oraz szeroko rozstawione pióra ogona, które tworzą efektowny wachlarz.
Zachowanie
Dropy wielkie prowadzą dzienny tryb życia, chociaż czasem są aktywne również o zmierzchu. Są to ptaki bardzo ostrożne, które starają się unikać człowieka. Zwykle poruszają się pieszo, ale potrafią również dobrze latać. W razie zagrożenia potrafią szybko wzbijać się w powietrze lub uciekać z dużą prędkością. W trakcie lotu charakteryzują się powolnymi, regularnymi uderzeniami skrzydeł, osiągając prędkość do 70 km/h.
Środowisko życia
Dropy wielkie zasiedlają tereny trawiaste, stepy oraz półpustynie w Europie i Azji. Preferują otwarte przestrzenie z niską roślinnością, gdzie mają lepszą widoczność i są w stanie wykryć potencjalne zagrożenia. Ich zasięg występowania obejmuje tereny od Półwyspu Iberyjskiego na zachodzie, przez Europę Wschodnią, aż po Kazachstan i Mongolię na wschodzie.
Rozród
Sezon godowy
Sezon godowy dropów wielkich trwa od marca do maja. W tym czasie samce stają się bardzo terytorialne i wybierają miejsca, gdzie będą odbywać swoje godowe występy. Te rewory, zwane lekami, są wybierane na otwartych przestrzeniach z dobrą widocznością. Samiec broni swojego leku przed innymi samcami i wykonuje imponujące występy godowe, mające na celu przyciągnięcie samic.
Występy godowe
W trakcie występów godowych samce dęte gardło oraz szeroko rozstawione pióra ogona, które tworzą efektowny wachlarz. Wznoszą się na sztywnych nogach, prezentując swoje piękne upierzenie oraz emitują charakterystyczne dźwięki, które można usłyszeć nawet z odległości 1-2 km. Występy te mają na celu przyciągnięcie jak największej liczby samic i odstraszenie rywali.
Kopulacja i gniazdo
Po przyciągnięciu samicy samiec kopuluje z nią na swoim terytorium. Następnie samica sama zajmuje się przygotowaniem gniazda, które umieszcza na ziemi, w zagłębieniu wśród roślinności. Gniazdo wyścielane jest suchymi trawami i liśćmi. W ciągu jednego sezonu lęgowego samica składa zwykle 2-4 jaja o jasnobrązowym kolorze z ciemniejszymi plamami.
Inkubacja i opieka nad potomstwem
Inkubacja trwa około 25-28 dni, a samica wykazuje silne zachowanie ochronne wobec swojego gniazda. W razie zagrożenia potrafi udawać kontuzjowane ptaka, aby odciągnąć uwagę intruza od swoich jaj lub piskląt. Po wykluciu się piskląt, samica opiekuje się nimi przez około 4-6 tygodni, ucząc je samodzielnego zdobywania pokarmu. Pisklęta szybko się rozwijają i są w stanie latać już po 7-8 tygodniach od wyklucia.
Pożywienie
Dropy wielkie są wszystkożerne, choć ich dieta składa się głównie z roślin. Zjadają różnorodne nasiona, liście, trawy oraz zielone części roślin. Ponadto, uzupełniają swój jadłospis owadami, takimi jak chrząszcze, szarańczaki czy gąsienice, a także drobnymi kręgowcami – gryzoniami, jaszczurkami oraz ptasimi jajami. W okresie lęgowym konieczne jest dostarczenie dodatkowych białek, dlatego wtedy drop wielki zjada więcej zwierzęcego pożywienia.
Zagrożenia
Człowiek
Głównym zagrożeniem dla dropów wielkich jest działalność człowieka, w tym niszczenie ich siedlisk, intensyfikacja rolnictwa, stosowanie pestycydów oraz nielegalne polowania. W wyniku tych czynników populacja dropów wielkich uległa znacznemu zmniejszeniu, szczególnie w Europie Zachodniej.
Drapieżniki
Dropy wielkie mają również naturalnych wrogów. Pisklęta są narażone na ataki ze strony drapieżników, takich jak lisy, jenoty, a nawet ptaki drapieżne, jak np. orły czy jastrzębie. Samice, broniące swoich gniazd, także mogą paść ofiarą drapieżników.
Ochrona i status zagrożenia
Drop wielki jest objęty ochroną gatunkową w wielu krajach, a także na poziomie międzynarodowym. Gatunek ten jest wpisany na Czerwoną Listę IUCN jako gatunek bliski zagrożenia (NT). Działań ochronnych wymaga utrzymanie odpowiednich siedlisk, ograniczenie stosowania pestycydów oraz zapewnienie miejsc lęgowych w rezerwatach przyrody.
W celu ochrony tego ptaka podejmowane są różnorodne działania, takie jak:
- monitorowanie populacji i ich siedlisk,
- tworzenie rezerwatów przyrody,
- prowadzenie programów odbudowy populacji, np. przez wykluwanie jaj w niewoli i reintrodukcję ptaków do środowiska naturalnego
- edukacja społeczeństwa na temat znaczenia tego gatunku oraz jego ochrony,
- współpraca z rolnikami w celu promowania zrównoważonego rolnictwa, które uwzględnia potrzeby środowiskowe, w tym ochronę siedlisk dla dropów wielkich.
Podsumowanie
Drop wielki (Otis tarda) to imponujący ptak o wyjątkowym wyglądzie, który zasługuje na naszą uwagę i ochronę. Jego wyjątkowe zachowania godowe, majestatyczny wygląd i unikalne siedliska są nieodłącznym elementem dziedzictwa przyrodniczego Europy i Azji. Aby zapewnić przetrwanie tego gatunku, konieczne jest podejmowanie działań mających na celu ochronę jego populacji oraz zachowanie odpowiednich warunków środowiskowych.
