Wprowadzenie
Metasekwoja chińska (Metasequoia glyptostroboides) to gatunek drzewa należący do rodziny sekwojowatych (Cupressaceae). Jest jedynym przedstawicielem rodzaju Metasequoia i uważana jest za „żywy skamielinę” z powodu swojego unikalnego pochodzenia. Metasekwoje były szeroko rozpowszechnione na półkuli północnej w czasie ery mezozoicznej, około 150 milionów lat temu, ale zostały uznane za wymarłe, dopóki nie odkryto jej żywych okazów w Chinach pod koniec lat 40. XX wieku.
Historia odkrycia
Metasekwoja chińska została odkryta przypadkiem w 1941 roku przez chińskiego botanika, Zhan Wang, w trakcie wojny chińsko-japońskiej. Zhan natknął się na niezwykłe drzewo w trudno dostępnej dolinie rzeki Yangtze. Przez następne kilka lat, naukowcy prowadzili badania nad tym drzewem i w 1948 roku oficjalnie ogłosili jego odkrycie.
Morfologia
Metasekwoja chińska to drzewo o imponującym wyglądzie. Jest szybko rosnącym, wiecznie zielonym drzewem, które może osiągnąć wysokość 30-40 metrów i średnicę pnia do 2 metrów.
Pień
Pień metasekwoji jest prosty, gruby i posiada charakterystyczną, czerwonawo-brązową korę, która łuszczy się w paski, odsłaniając miękką, jasną korę pod spodem. Kora jest bogata w taniny, które mają właściwości konserwujące i ochronne.
Liście
Liście metasekwoji są igiełkowate, delikatne i spłaszczone. Charakterystyczną cechą liści jest to, że są one przeciwstawne, co oznacza, że rosną naprzeciwko siebie na gałązkach. W przeciwieństwie do większości iglastych drzew, metasekwoja chińska jest gatunkiem zrzucającym liście na zimę. Przed opadnięciem liście zmieniają kolor na jaskrawożółty lub pomarańczowy, co nadaje drzewu niezwykle efektowny wygląd jesienią.
Kwiaty i nasiona
Metasekwoja chińska jest drzewem jednopiennym, co oznacza, że na jednym drzewie występują zarówno męskie, jak i żeńskie kwiaty. Kwiaty męskie są żółte, zebrane w kotki, natomiast żeńskie są zielonkawe i niepozorne. Drzewo kwitnie wiosną, a nasiona dojrzewają pod koniec lata lub na początku jesieni. Nasiona są małe, skrzydlate i otoczone przez jasnobrązowe szyszki, które rozpadają się na zewnątrz, uwalniając nasiona.
Ekologia i występowanie
Dziko rosnące metasekwoje chińskie można znaleźć tylko w niektórych regionach Chin, głównie w prowincjach Hubei, Sichuan i Shaanxi. Drzewo preferuje wilgotne doliny, brzegi rzek i bagna, gdzie panują umiarkowane temperatury i występuje stała wilgotność.
Metasekwoja chińska była również rozpowszechniana na świecie jako drzewo ozdobne. Ze względu na swoje walory estetyczne i łatwość uprawy, metasekwoje można znaleźć w parkach, ogrodach i alejach w różnych częściach świata, w tym w Europie, Ameryce Północnej i Japonii.
Zastosowanie
Metasekwoja chińska jest uprawiana przede wszystkim jako drzewo ozdobne, ale ma również inne zastosowania. Ze względu na szybki wzrost i prosty, gruby pień, metasekwoja jest ceniona jako źródło drewna. Jej drewno jest lekkie, miękkie, a jednocześnie wytrzymałe, co sprawia, że jest idealne do produkcji mebli, paneli, konstrukcji domów i innych wyrobów.
Ekstrakt z kory metasekwoji ma właściwości antyoksydacyjne, przeciwbakteryjne i przeciwzapalne, co sprawia, że może być wykorzystany w medycynie i kosmetyce.
Zagrożenia i ochrona
W celu ochrony tego cennego gatunku, rządy lokalne i międzynarodowe organizacje podjęły działania mające na celu zachowanie jego populacji. W Chinach powstały rezerwaty przyrody, w których metasekwoje są chronione. Ponadto prowadzone są programy reintrodukcji drzewa w jego naturalnych siedliskach oraz propagowanie uprawy metasekwoi jako drzewa ozdobnego i leśnego na całym świecie.
Podsumowanie
Metasekwoja chińska (Metasequoia glyptostroboides) to unikatowy gatunek drzewa, który jest żywym świadkiem historii Ziemi. Jego odkrycie w XX wieku było naukowym fenomenem, a dziś drzewo to jest cenione zarówno za swoje walory estetyczne, jak i użytkowe. Dzięki działaniom ochronnym i propagowaniu uprawy metasekwoi na całym świecie, mamy nadzieję, że ten niezwykły gatunek przetrwa na naszej planecie jeszcze przez wiele lat.
